Lymfekliermodel voor onderzoek aan ongewenste antistofreactie

Antistoffen beschermen ons tegen ziekmakende micro-organismen. Helaas maakt ons afweersysteem soms ongewenste antistoffen aan, zoals bij auto-immuunziektes, bloedtransfusies en tegen biologische geneesmiddelen. Laura Fernandez, promovendus bij Sanquin Research, onderzoekt hoe die antistofproductie tot stand komt, om aangrijpingspunten te vinden die ziekmakende antistofreacties tegen te gaan .

Antistoffen worden geproduceerd door een bepaald type afweercel, de B-cel. Wanneer die iets lichaamsvreemd tegenkomt, ontwikkeld de cel zich tot een onuitputtelijke bron van antistoffen. Dat wil je na een vaccinatie, maar is ongunstig als het om een ongewenste afweerreactie gaat. Veel kennis over de ontwikkeling van de B-cel, van prille cel, via verschillende stadia tot antistoffabriek, deed Laura op door de coronapandemie. Dankzij uniek onderzoek van Sanquin, Amsterdam UMC en Reade zijn namelijk bloedmonsters verzameld op vaste tijdstippen na vaccinatie. Voor meer kennis is het echter onontbeerlijk de ontwikkeling van B-cellen in het lab na te bootsen.

Een subsidie uit het Research Fund helpt Laura om te onderzoeken wat voor model daarvoor het meest geschikt is. Van origine worden B-cellen opgegroeid in schaaltjes, 2-D. Laura vergelijkt dit nu met een nieuwe manier van kweken, een 3-D lymfekliermodel, een meer natuurlijke manier.  Hier worden de B-cellen gekweekt in een gel, samen met T-cellen en steuncellen, die normaal samen voorkomen in lymfklieren, de opslagplaats van afweercellen in het lichaam. De steuncellen zijn afkomstig van lymfeklieren: tonsillen (amandelen), die Sanquin krijgt van een ziekenhuis. De afweercellen worden geïsoleerd uit bloed van bloeddonors. Laura analyseert in beide modellen de buitenkant en alle moleculaire processen binnenin B-cellen, na blootstelling aan een lichaamsvreemde prikkel. Ze wil hierbij een B-cel stadium identificeren dat doelwit van toekomstige therapieën zou kunnen worden, om die ongewenste antistofreactie in de kiem te smoren.