Energievoorziening afweercellen blokkeren

Rebecca Cornelis, postdoc bij Sanquin, zoekt naar manieren om ongewenste antistofreacties tegen te gaan. Die komen voor bij auto-immuunziekten, bloedtransfusies en behandeling met biologische medicijnen. Daarvoor wil ze de B-cellen, de antistof producerende cellen, uitschakelen. B-cellen ontwikkelen zich van prille cel tot antistof producerende cel die op volle kracht draait, en zich nestelt in het beenmerg. Die is daardoor moeilijk bereikbaar voor therapieën. Zo’n cel maakt wel 1000 antistoffen per seconde!

Rebecca wil een voorloperversie van deze cel zien te tackelen.  Die bevindt zich in de bloedbaan en is daardoor beter bereikbaar voor medicatie. In de ontwikkeling tot antistoffabriek maakt de B-cel een energietransitie door. “Om zoveel antistoffen te kunnen produceren, moet de stofwisseling heel hard gaan draaien”, legt Rebecca uit. “Vergelijk het met een bodybuilder die veel eiwitshakes gebruikt”. Ze wil dit soort cellen daarom treffen in hun energiehuishouding.

Een uitdaging in het onderzoek is de schaarste aan B-cellen in het bloed, waardoor gangbare onderzoeksmethoden vaak tekortschieten. Rebecca past daarom een innovatieve techniek toe: ze fixeert de B-cellen, creëert minuscule openingen in hun celwand en analyseert vervolgens welke eiwitten een sleutelrol spelen in het metabolisme. Deze eiwitten vormen potentiële doelwitten voor verdere interventies. Om deze eiwitten te identificeren, maakt ze gebruik van een uitgebreid panel van antistoffen, specifiek gericht tegen bekende metabole eiwitten. Zoals eiwitten die glucose de cel in transporteren. Dankzij de financiële steun van het Sanquin Research Fund heeft Rebecca de mogelijkheid om dit gespecialiseerde panel aan te schaffen.

Voor haar onderzoek maakt ze gebruik van bloedmonsters van personen die op vaste tijdstippen na hun COVID-19-vaccinatie zijn afgenomen. De vaccinatie activeert de B-cellen, waardoor die zich ontwikkelen tot antistofproducerende cellen. Om de antistofrespons ook in het lab na te bootsen, isoleert Rebecca B-cellen uit donorbloed en stimuleert deze met onder andere het spike-eiwit van het coronavirus.