Plaatselijke afweer in de organen en weefsels: nieuwe spelers tegen kanker en auto-immuunziekten

Twee recente publicaties van de onderzoeksgroep van Klaas van Gisbergen (Sanquin Research) verkennen de werking van relatief onbekende afweercellen die permanent in het weefsel verblijven. De publicaties van Van Gisbergen beschrijven moleculaire schakelaars die essentieel zijn voor de ontwikkeling tot weefsel-residente immuuncel en de verdere uitrijping tot het ‘killercel’ type. De bevindingen kunnen in de toekomst bijdragen aan de bestrijding van bijvoorbeeld kanker en auto-immuunziekten.

Waar je de meeste afweercellen in de lymfeklieren en het bloed aantreft, zitten weefselresidente immuuncellen in weefsels en organen en blijven daar jarenlang. Daar kunnen ze aan de ene kant de strijd aan gaan tegen bijvoorbeeld kankercellen. Aan de andere kant kunnen ze juist de afweer tegen het eigen lichaam in bedwang houden. In de publicatie in Science Immununology ontrafelt van Gisbergen hoe weefsel-residente immuuncellen al in het begin van de immuunrespons zich nestelen in het weefsel, en de moleculaire factor die deze ontwikkeling controleert: Eomes. Uitschakelen van Eomes zou het mogelijk kunnen maken om weefsel-residente immuuncellen te vermeerderen op de plaats van tumoren of in het lab, ten behoeve van immunotherapie tegen kanker.
 

In Nature Immunology beschrijft dezelfde onderzoeksgroep, met de Universiteit van Würzburg, twee subtypes van weefsel-residente immuuncellen: de ‘helper’ cel en de ‘killer’ cel. De killercel is in staat om kankercellen op te ruimen, de helpercel zorg voor een balans in de afweer en gaat auto-immuunreacties tegen.

In dit paper ontdekken de onderzoekers de schakelaar die verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van helpercel tot killercel: Hobit. Door deze schakelaar aan of uit te zetten, zou je deze cellen kunnen manipuleren en kunnen inzetten als wapen tegen kanker of om auto-immuunziekten te voorkomen.

Publicaties

20 augustus 2021: Hobit identifies tissue-resident memory T cell precursors that are regulated by Eomes | Science Immunology 

30 augustus 2021: Effector differentiation downstream of lineage commitment in ILC1s is driven by Hobit across tissues | Nature Immunology