Voor het eerst TNF meting tijdens behandeling reuma met TNF-remmer
Nieuws
Met een nieuwe test hebben onderzoekers van Sanquin en Reade Reumatologie voor het eerst TNF concentraties kunnen meten tijdens de behandeling met TNF-remmer adalimumab. Tot hun verbazing gaat de concentratie van het ontstekingseiwit niet omlaag, terwijl de reumapatiënten wel goed reageren op het medicijn. Het onderzoek werd gepubliceerd in Science Translational Medicine.
Adalimumab is een medicijn waaronder andere reumatoïde artritis mee wordt behandeld. Het medicijn blokkeert het stofje TNF (tumor necrose factor), wat een rol speelt bij het ontstekingsproces. Deze behandeling is effectief en sommige patiënten kunnen ook weer stoppen met het medicijn wanneer de ziekte rustig is. Nu weten we steeds meer over hoe het medicijn adalimumab zich gedraagt in het bloed, maar er is minder bekend over het stofje TNF. Dat komt omdat TNF instabiel is en snel wordt afgebroken in het lichaam. Daardoor is het moeilijk te meten. Kennis over hoe TNF zich gedraagt, tijdens de behandeling met adalimumab, zou inzicht kunnen geven welke patiënten het medicijn nodig hebben en welke niet (meer).
Om dit te onderzoeken is een nieuwe methode ontwikkeld die TNF kan meten en daarbij niet beïnvloed wordt door de adalimumab die aanwezig is in het bloed. Met deze methode is TNF gemeten bij 193 patiënten met reumatoïde artritis die behandeld zijn met adalimumab bij Reade Reumatologie. We zagen dat de TNF-concentratie toenam en daarna een stabiel plateau bereikte, terwijl wij verwacht hadden dat de concentratie TNF weer zou dalen bij patiënten die goed reageerden op adalimumab. Wel zagen we grote verschillen in de hoeveelheid TNF die gemeten werden tussen patiënten.
Voorspellend voor aanmaak antistoffen
Hetzelfde patroon zagen we bij 30 gezonde vrijwilligers die een dosis adalimumab hebben gehad. Hieruit concludeerden wij dat de TNF in de bloedbaan niet direct in verband staat met ziekteactiviteit. Naast deze inzichten in de dynamiek van TNF in het bloed, zagen we dat bij patiënten met een lage concentratie TNF ook vaker antistoffen tegen adalimumab gevonden werden en dat zij minder vaak een rustige ziekte activiteit bereikten. Deze antistoffen blokkeren adalimumab waardoor het medicijn niet meer zijn werk kan doen (TNF blokkeren).
De conclusie van het onderzoek is dat TNF concentraties meestal stabiel blijven over een langere tijdsperiode tijdens behandeling met adalimumab. En dat daardoor niet voorspelt kan worden wie kan stoppen met het medicijn. Daarentegen is de bevinding dat lage concentraties TNF, vroeg in de behandeling, sterk gerelateerd zijn aan antistof vorming en daardoor mogelijk kunnen voorspellen wie niet goed zal reageren op adalimumab.
foto: links Merel l’Ami, Reade, rechts Lea Berkhout, Sanquin
