Patiënten helpen én meer bloed kweken
Nieuws
Om door de dunste haarvaatjes te passen maken rode bloedcellen zich kleiner. Francesca Aglialoro onderzoekt hoe ze dat doen. Dat is van belang voor patiënten met de zeldzame bloedziekte xerocytose, én bij het maken van kweekbloed. Francesca:
“Rode bloedcellen zijn heel flexibel. Daardoor kunnen ze door de kleinste haarvaatjes kruipen om zuurstof naar de weefsels te brengen. Ze spelen daarvoor met hun volume. Is er weinig ruimte dan spugen ze water uit, is er meer ruimte dan nemen ze water op. Dit is een strak geregeld proces, waarvoor de cellen speciale kanaaltjes inschakelen die zoutdeeltjes door kunnen laten. Zodra rode bloedcellen ‘voelen’ dat ze in het nauw komen, laten ze calcium naar binnen. Voor een goede zoutbalans gaat er vervolgens water naar buiten, waardoor de cel krimpt”.
Zeldzame bloedziekte
“Soms gaat het mis. Patiënten met de zeldzame bloedziekte xerocytose hebben een erfelijk foutje in hun calciumkanaaltje. Het maakt overuren, waardoor de rode bloedcellen te veel calcium opnemen, krimpen en vervolgens doodgaan. De patiënten krijgen daardoor last van bloedarmoede en ijzerstapeling. Ik heb ontdekt dat het calciumkanaaltje niet alleen in de rode bloedcel voorkomt, maar ook werkzaam is in zijn voorloper. Opmerkelijk, want deze onrijpe cel stroomt nog niet door de bloedvaten. Hij zit vast op zijn plek in het beenmerg”.
“Omdat het lastig is om aan beenmerg te komen, heb ik voorlopercellen gekweekt uit stamcellen uit het bloed van gezonde donors en patiënten met xerocytose. Ik onderzoek de processen die een calciumkanaaltje teweegbrengt in de cel en zoek naar verschillen tussen donor en patiënt. Hopelijk kunnen we zo een manier vinden om in de toekomst bij patiënten het calciumkanaaltje in toom te houden”.
Kweekbloed
“Mijn onderzoek heeft nog een toepassing, namelijk bij het maken van kweekbloed uit stamcellen. Voor een hoge opbrengst gebruiken we een bioreactor. In dat kweekvat wordt de kweekvloeistof met de cellen erin geroerd. De propeller veroorzaakt daarbij een soort turbulentie die dezelfde calciumkanalen harder doet werken. Hierdoor groeien deze cellen minder snel. Door de calciumkanaaltjes te remmen kunnen we mogelijk de opbrengst van kweekbloed verhogen!”
Francesca Aglialoro doet promotieonderzoek bij Sanquin Research in de groep Hematopoiese, onder supervisie van dr. Emile van den Akker en dr. Marieke von Lindern.
